ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈ ဥေရာပသမဂၢ ႐ုပ္သိမ္း

ဥေရာပသမဂၢက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚတြင္ ဒဏ္ခတ္ခ်မွတ္ထားေသာ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈမ်ားကို လက္နက္ေရာင္း၀ယ္ ျခင္းမွအပ အားလံုး ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းျပီ (ဓာတ္ပံု – Reuters)

လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ယမန္ႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ပိုင္းတြင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ မြတ္စလင္မ်ား သတ္ျဖတ္ခံရျခင္းကိစၥ၌ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ား ပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ့သည္ဟု ဖိအားေပး စြပ္စြဲခဲ့ေသာ္လည္း ဥေရာပသမဂၢက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚတြင္ ဒဏ္ခတ္ခ်မွတ္ထားေသာ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈမ်ားကို လက္နက္ေရာင္း၀ယ္ ျခင္းမွအပ အားလံုး ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းရန္ ယခုအပတ္ တနလၤာေန႔တြင္ သေဘာတူလိုက္ၿပီျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ ရုပ္သိမ္းေပးလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဥေရာပမွ ကုမၸဏီမ်ား လာေရာက္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံခြင့္ ရရွိသြားၿပီျဖစ္သည္။ ဥေရာပသမဂၢ၏ ေျခလွမ္းသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအတြက္ ဖိအားတခုျဖစ္လာႏိုင္သည္။ အေမရိကန္ကုမၸဏီ အမႈေဆာင္အရာရွိအခ်ိဳ႕ကလည္း ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို အလံုးစံုဖယ္ရွားေပးရန္ အေမရိကန္အစိုးရအား ေတာင္းဆိုထားၾကၿပီးျဖစ္သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ စစ္တပ္မွ ေဘးဖယ္သြားၿပီး အရပ္သားတပိုင္း အစိုးရတာ၀န္ယူခဲ့သည့္ေနာက္ပိုင္း အေျပာင္းအလဲမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ျပႏိုင္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဥေရာပသမဂၢက ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

“ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြကို တုန္႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ လက္နက္ေရာင္း၀ယ္ျခင္းကလြဲၿပီး ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈအားလံုး ကို ဖယ္ရွားေပးဖို႔ ေကာင္စီ (ဥေရာပသမဂၢအဖြဲ႔၀င္အစိုးရမ်ား) က ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ အေျပာင္းအလဲေတြကို ဆက္လက္ၿပီး ေဖာ္ေဆာင္သြားလိမ့္မယ္လို႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္” ဟု လူဇင္ဘတ္ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပခဲ့သည့္ ဥေရာပသမဂၢ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးမ်ား အစည္းအေ၀းအၿပီး ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ ေၾကညာခ်က္၌ ေဖာ္ျပထားသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ဝါရွင္တန္အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ကမူ ယခင္ႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ မြတ္စလင္မ်ားအား “လူမ်ိဳးတုန္း သန္႔စင္ေရး” အမည္ခံ သတ္ျဖတ္မႈမ်ားတြင္ ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ား၏ ကိုင္ကြယ္ေဆာင္ရြက္မႈသည္ လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ရာမရွိဟု စြပ္စြဲျပစ္တင္ခဲ့ျပီး ဥေရာပသမဂၢ၏ ဒဏ္ခတ္မႈ႐ုပ္သိမ္းျခင္းကို ကန္႕ကြက္ခဲ့သည္။

ျမန္မာအတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကမူ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးကန္႔သတ္ခ်က္ကို တြဲဆက္မထားသင့္ေတာ့ေၾကာင္း ေျပာသည္။
“ဥပေဒ စိုးမိုးေရးဆိုင္ရာ လုပ္ေဆာင္စရာေတြ ရွိေနပါတယ္။ လူမႈ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြလည္း ရွိေနပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ ကန္႔သတ္တာကို ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး မစဥ္းစားသင့္ဘူးလို႔ က်မ ထင္ပါတယ္” ဟု ဆိုသည္။

အဓိက႐ုဏ္းမ်ားျဖစ္ပြားေနေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈမ်ားသည္ ပိတ္ဆို႔ကန္႔သတ္မႈမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးရန္အတြက္ လံုေလာက္ေၾကာင္း ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဝီလီယံ ဟိတ္ကလည္း ဆိုသည္။ “လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡေတြကို ရပ္တန္႔ေအာင္ လုပ္တဲ့ေနရာမွာ တကယ့္ကို လိုအပ္ပါတယ္။ ဥေရာပသမဂၢႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔လည္း အဓိကေနရာက ပါ၀င္သြားမွာပါ။ ရဲတပ္ဖြဲ႔ကို ေလ့က်င့္ေပးဖို႔၊ ဘာသာအယူ၀ါဒေတြၾကားမွာ ေျပာဆိုညွိႏိႈင္းမႈေတြ တိုးပြားလာဖို႔ က်ေနာ္တို႔ တတ္ႏိုင္တဲ့ေနရာကေန ကူညီေပးသြားမွာပါ” ဟု ဥေရာပသမဂၢ အစည္းအေ၀းတြင္ သတင္းေထာက္မ်ားကို ေျပာဆိုသည္။

ဥေရာပသမဂၢသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွ ကုမၸဏီႏွင့္ အဖြဲ႔အစည္း ၁၀၀၀ ခန္႔၏ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့ၿပီး လူပုဂၢိဳလ္ ၅၀၀ ခန္႔ကို လည္း ဥေရာပသမဂၢ၏ နယ္ေျမအတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ခြင့္ ပိတ္ထားခဲ့သည္။ ထို႔အတူ စစ္ဘက္ႏွင့္ဆိုင္ေသာ နည္းပညာ အကူအညီေပးေရးကိုလည္း တားျမစ္ထားခဲ့ၿပီး သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္း၊ သစ္လုပ္ငန္းႏွင့္ ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ဥေရာပလုပ္ငန္းရွင္မ်ား ရင္းႏွီးျမွဳပ္နွံခြင့္မရွိခဲ့ေပ။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ခ်ီးက်ဴးေျပာဆိုေနၾကေသာ္လည္း လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး ပဋိပကၡမ်ားရွိေနဆဲျဖစ္ၿပီး ယမန္ႏွစ္က ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အဓိက႐ုဏ္းမ်ားေၾကာင့္ လူ ၁၁၀ ခန္႔ ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ၁၂၀၀၀၀၀ ေက်ာ္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ မတ္လတြင္လည္း လူမ်ိဳးေရးအဓိက႐ုဏ္း ထပ္မံေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး ေသဆံုးသူ ၄၃ ဦးအထိရွိခဲ့သည္။

ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ားက ပဋိပကၡမ်ားသည္ ႏိုင္ငံနယ္နိမိတ္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး အျခားေဒသမ်ားဆီ ေရာက္ရွိသြားႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာၾကသည္။ ဧၿပီလဆန္းက အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံရွိ ဒုကၡသည္ စခန္းတခုတြင္ ေရာက္ရွိေနေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားႏွင့္ မြတ္စလင္မ်ား ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ လူ ၈ ဦးေသဆံုးခဲ့သည္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႔၏ ဥကၠဌတာ၀န္ကို ရယူရန္လည္း ရွိေနသည္။

“ဥကၠဌေနရာ ယူခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လူမ်ိဳးဘာသာေရး ျပႆနာေတြ ဆက္ျဖစ္ေနရင္ အာဆီယံကို လာထိခိုက္မယ္။ ေဒသတြင္း ေျပာဆိုပတ္သက္မႈ (regional involvement) ေတြ ရွိသင့္ပါတယ္။ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈ (regional intervention) ေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့” ဟု ထိုင္းႏိုင္ငံ ခ်ဴလာေလာင္ကြန္း တကၠသိုလ္မွ ေဒါက္တာတစ္တီနန္ ပုန္စူဒီရစ္က အာဆီယံအဖြဲ႔၀င္တြင္ ျပည္တြင္းေရးကို ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈ မလုပ္ရေသာ ေပၚလစီခ်မွတ္ထားေသာေၾကာင့္ အခက္ျမင္ေၾကာင္း ေျပာသည္။

ထုိင္းႏိုင္ငံ ထုတ္ The Nation သတင္းစာမွ အယ္ဒီတာ ကဝီ ခြၽန္ကစ္တာဗြန္ကလည္း  “အာဆီယံမွာ ဒီလိုေျဖရွင္းမႈ ကိုင္တြယ္ေရး ယႏၲယား မရွိေသးဘူး၊ ဒါ တကယ့္ အျဖစ္မွန္ပဲ” ဟု ဆိုသည္။

လူမ်ိဳးေရးအဓိက႐ုဏ္းမ်ားက ေနျပည္ေတာ္ႏွင့္ အေမရိကန္ဦးေဆာင္ေသာႏိုင္ငံမ်ားၾကား ဆက္ဆံေရးအေပၚ အာ႐ံုစိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ေစခဲ့သည္။

အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ တ႐ုတ္ေနရာတြင္ ၎တို႕၏ စစ္ေရး သို႕မဟုတ္ ဗ်ဴဟာေျမာက္ အက်ိဳးစီးပြားမ်ား၊ ေကာ္ပိုေရးရွင္းမ်ားႏွင့္ အစားထိုးေရး ျမန္မာတို႕ကို လႊတ္ထားေပးမည္ဟု ျမန္မာအစိုးရက ယုံၾကည္ေနျပီး အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္မူ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာကဲ့သို႕ ေတာ္လွန္ေရးမ်ား မျဖစ္ဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရွ႕ဆက္ ေျပာင္းလဲေရး အေကာင္းဆုံး အေျခအေနဟု ထင္ျမင္ ယူဆႏိုင္ေကာင္းသည္ဟု ေဝဖန္သုံးသပ္သူတို႕က ယုံၾကည္ၾကသည္။

“ဒါက ဇာတ္ညႊန္းအဆိုးေတြထဲက အေကာင္းဆံုးတခုေပါ့။ အေမရိကန္နဲ႔ မဟာမိတ္ေတြအတြက္ ဗ်ဴဟာေျမာက္တဲ့ အျမတ္တခုရလိုက္တယ္။ စစ္အစိုးရဟာ တ႐ုပ္နဲ႔ ေ၀းရာကိုေ႐ြ႕လာတာဟာ အေနာက္အတြက္ အျမတ္ေပါ့” ဟု London School of Economics မွ ေဒါက္တာဇာနည္က Al Jazeera ရုပ္သံသို႔ ေျပာသည္။ “ ျမန္မာနဲ႔ တ႐ုတ္မဟုတ္တဲ႔ ကမာၻၾကားထဲက ဘံုပိုင္းေျခက တ႐ုတ္ပါပဲ” ဟု သူက ေျပာသည္။

http://burma.irrawaddy.org/archives/38034