ေဆာင္းပါး ရန္ကုန္မွာ ဘတ္စ္ကားပဲစီးသည့္ ကေနဒါ သံအမတ္ႀကီး ကေတာ္

နာမည္ဆိုးႏွင့္ ေက်ာ္ၾကားေသာ ရန္ကုန္ဘတ္စ္ကား မ်ားကို စီးရဲသည့္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအနည္းစုတြင္ သူလည္း တဦးအပါအဝင္ ျဖစ္သည္။ ခရီးသည္မ်ားျဖင့္ ျပည့္က်ပ္ေနၿပီး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈလည္း နည္းပါးေသာ၊ ျမန္မာစကားကို ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ မေျပာႏိုင္ပါက ခရီးစဥ္ကို သိႏိုင္ရန္ခက္ခဲေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ဘတ္စ္ကားမ်ားသည္ သတၱိအရွိဆံုးေသာ ႏိုင္ငံျခားသား မ်ားကိုသာ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ပထမဆံုးေသာ ကေနဒါ သံအမတ္ႀကီး၏ ဇနီးျဖစ္သူ Linda McDowell ကေတာ့ ခင္ပြန္းသည္ Mark McDowell ႏွင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိလာၿပီး တႏွစ္ခြဲခန္႔အၾကာ မွာပင္ လမ္းေၾကာင္းမ်ားကို အေတာ္ေလး ကၽြမ္းက်င္သြားခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ လႈပ္ရွား ႐ႈပ္ေထြးေနသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္းတြင္ ဘတ္စ္ကား စီးရ ျခင္းသည္ တခါတရံ စိန္ေခၚမႈျဖစ္သည္ဟု သူကေျပာသည္။

ဘတ္စ္ကားစီးျခင္းက သူ၏ ဘာသာစကား စြမ္းရည္ကို အေရာင္ တင္ႏိုင္ရန္ နည္းလမ္းေကာင္းတခု ျဖစ္သလို အလ်င္အျမန္ ေျပာင္းလဲလာေနသည့္ ၿမိဳ႕ျပအတြက္ အမ်ားျပည္သူ ပို႔ေဆာင္ေရး က႑ ကိုလည္း ျမႇင့္တင္ေပးရာ ေရာက္ပါသည္။

“ဒါက စြမ္းအင္သက္သာတယ္။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းရာလည္း ေရာက္တယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္အတြက္ ေကာင္းပါ တယ္” ဟု Linda McDowell က ဧရာဝတီကို ေျပာသည္။

ရန္ကုန္တြင္ လမ္းမ်ား အဆင့္ျမႇင့္တင္ ျပင္ဆင္ရန္ႏွင့္ ဘတ္စ္ကား လိုင္းမ်ား တိုးခ်ဲ႕ရန္ အားထုတ္ေနမႈကို သူက ခ်ီးမြမ္းခဲ့ ေသာ္လည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ ပို႔ေဆာင္ေရး စနစ္ကေတာ့ ျပည့္စံုမႈ မရွိေသးေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။ ထိုင္၀မ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့ေသာ Linda McDowell သည္ အထက္တန္းေက်ာင္းသူ အရြယ္တြင္ ကေနဒါႏိုင္ငံသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ၿပီး လူဦးေရ ထူထပ္သည့္ ၿမိဳ႕ႀကီး အေျမာက္အမ်ားတြင္ ေနထိုင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။

သူ အၿမဲတမ္းေနထိုင္သည့္ တိုရန္တိုၿမိဳ႕အျပင္ နယူးေယာက္၊ တုိင္ေပ၊ ဘန္ေကာက္ႏွင့္ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕မ်ားလည္း Linda McDowell ေနထိုင္ဖူးသည့္ စာရင္းတြင္ ပါဝင္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ေခတ္မီသည့္ ၿမိဳ႕တၿမိဳ႕ ျဖစ္လာေစရန္ အတြက္ စည္ပင္သာယာမွ တာဝန္ရွိသူမ်ား အေနျဖင့္  ကိုယ္ပိုင္ယာဥ္မ်ားထက္ အမ်ားျပည္သူပို႔ေဆာင္ေရး စနစ္ကို ပို၍ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားထံမွ ေလ့လာ သင္ယူႏိုင္သည္ဟု သူကဆိုသည္။

“လြယ္တာေလး တခ်ိဳ႕ကေန စလုပ္လို႔ရပါတယ္။ ပို႔ေဆာင္ေရးမွာ ႀကီးမားတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ လိုတယ္လို႔ တခ်ိဳ႕က ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မ ကိုယ္ပိုင္အျမင္ကေတာ့ ႀကီးမားတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကို ေစာင့္ေနစရာ မလိုပါဘူး” ဟု  သူက ေျပာသည္။

ေန႔စဥ္ ခရီးသြားသူ ၂. ၂ သန္း ခန္႔ကို ပို႔ေဆာင္ေပးရန္ လိုအပ္ေသာ အရာမ်ား ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ရွိႏွင့္ၿပီး ျဖစ္သည္ဟု Linda McDowell က ေျပာျပသည္။ သူႏွင့္ ခင္ပြန္းသည္ တို႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ေန ျပည္သူမ်ားအတြက္ လံုၿခံဳၿပီး သက္ေတာင့္ သက္သာ ရွိသည့္ ၿမိဳ႕ျပတခု ျဖစ္လာ ေရးအတြက္ အနာဂတ္ အစီအစဥ္မ်ား အေၾကာင္းကို ၿမိဳ႕ေတာ္ တာဝန္ရွိသူမ်ားႏွင့္ ပံုမွန္ေျပာဆို ေဆြးေႏြးေလ့ရွိသည္ ဟုလည္း သိရသည္။

႐ႈပ္ေထြးေနသည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္း လမ္းမ်ားတေလွ်ာက္တြင္ ယခုအခါ အဝါေရာင္ ကြန္ကရစ္တံုးမ်ား စီတန္း ခ်ထားသည္ကို သတိျပဳမိသူ အမ်ားအျပား ရွိပါလိမ့္မည္။ ဘတ္စ္ကားမ်ားကို ညာဘက္ရွိ လမ္းေၾကာင္းတခုထဲမွ ေမာင္းႏွင္ေစသည္။ အငွား ယာဥ္မ်ားက ယာဥ္ေက်ာမ်ားအတြင္း အကန္႔အသတ္မရွိ ဟိုဝင္ဒီထြက္ သြားလာေနၾကသည့္ အခ်ိန္တြင္ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီမ်ား ပိုင္ဆိုင္သည့္ ဘတ္စ္ကားမ်ားက ေရွ႕ကိုတိုးဖို႔ႏွင့္ ခရီးသည္မ်ားမ်ား ရႏိုင္ဖို႔ အၿပိဳင္အဆိုင္ ႀကိဳးစားေနၾကရဆဲ ျဖစ္သည္။
မ်ားေသာအားျဖင့္ ဘတ္စ္ကား ကုမၸဏီမ်ားက ခရီးသည္ အေရအတြက္မ်ားမ်ား ရႏိုင္ရန္ တြန္းအားေပးသည့္ အေနျဖင့္ ယာဥ္ေမာင္းမ်ား၏ လစာကို ေကာက္ခံရရွိေငြ အလိုက္ခံစားခြင့္ ေပးထားသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ေတာ္၏ စီမံခန္႔ခြဲေရးပိုင္းက လူမ်ားစု အသံုးျပဳႏိုင္သည့္ ပို႔ေဆာင္ေရးအတြက္ မက္လံုးမ်ား ဖန္တီး ေပးျခင္းႏွင့္ ယာဥ္စည္းကမ္းဥပေဒမ်ား ခ်မွတ္က်င့္သံုးျခင္း စသည့္ အားထုတ္မႈမ်ား အခ်ိန္မီ ျပဳလုပ္ပါက ယာဥ္ေမာင္း မ်ားႏွင့္ ခရီးသည္မ်ား စနစ္တက် ျဖစ္လာလိ္မ့္မည္ဟု Linda McDowell က ခန္႔မွန္းလိုက္သည္။ ယခုအခ်ိန္အထိ တာဝန္ ရွိသူမ်ား၊ ယာဥ္ေမာင္းမ်ားႏွင့္ ခရီးသည္မ်ားအၾကားတြင္ အဆက္အသြယ္ ျပတ္ေတာက္ေနဆဲ ျဖစ္သည္။ လူမ်ားစု အသံုးျပဳႏိုင္သည့္ ပို႔ေဆာင္ေရးစနစ္ႏွင့္ ယာဥ္ဥပေဒမ်ား၏ အေရးႀကီးမႈကို ျပည္သူမ်ားႏွင့္အတူ ေဆြးေႏြးျခင္း၊ ပညာေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ထိုကိစၥကို အလြယ္တကူ ေျဖရွင္းႏိုင္သည္ ဟုလည္း သူက ဆိုသည္။

ကုန္က်စရိတ္လည္း သက္သာ၊ ပိုမိုေကာင္းမြန္ျခင္းလည္း ရွိလာေအာင္ ေနာက္ထပ္ ျပဳလုပ္ႏုိင္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားမွာ ဘတ္စ္ကားမွတ္တိုင္ ေနရာမ်ားကို စနစ္တက် သတ္မွတ္ျခင္း၊ ေျခလ်င္ သြားလာသူမ်ားအတြက္ လမ္းေၾကာင္း သတ္မွတ္ေပးျခင္း၊ ယာဥ္ေမာင္းမ်ား၏ လစာကို ပံုေသထားရွိျခင္း၊ အမ်ားဆံုး တင္ေဆာင္ႏိုင္သည့္ ခရီးသည္ အေရအတြက္ကို ကန္႔သတ္ျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္ဟု Linda McDowell က ဆက္ေျပာသည္။ ထို႔အျပင္ ခရီးသည္ မ်ားမ်ား ရရွိႏိုင္ရန္အတြက္ ယာဥ္ေမာင္းအခ်င္းခ်င္း အၿပိဳင္အဆိုင္ ေမာင္းႏွင္ေနၾကသည့္ အခ်ိန္တြင္ ခရီးသည္ အေရအတြက္ကို သတ္မွတ္ လိုက္ျခင္းက အားလံုးအတြက္ အဆင္ေျပေစႏိုင္ၿပီး အႏၲရာယ္ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ ခရီးသည္ အေျမာက္အမ်ား တင္ျခင္း၊ စည္းကမ္းမဲ့စြာ ေမာင္းႏွင္ျခင္းမ်ားကို ေရွာင္ရွားႏိုင္လိမ့္မည္ဟု သူက အႀကံျပဳသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွ တျခားေသာ သံတမန္မ်ားကဲ့သို႔ မဟုတ္ဘဲ Linda ႏွင့္ Mark McDowell တို႔တြင္ ကိုယ္ပိုင္ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ မရွိပါ။

“လမ္းေပၚမွာ ကားေတြ အရမ္းကို မ်ားျပားေနၿပီျဖစ္တဲ့ အတြက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ယာဥ္ေက်ာေတြထဲမွာ က်မတို႔ကားတစင္း ထပ္ၿပီးမပါဝင္ေတာ့ဖို႔ က်မတို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္” ဟု Linda McDowell က ေျပာသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မ်ား၏ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ရန္ကုန္တြင္ မွတ္ပံုတင္ထားၾကသည္ဟု ကုန္းလမ္းပို႔ေဆာင္ေရး ညႊန္ၾကားမႈ ဦးစီးဌာန၏ အဆိုအရသိရသည္။ ျမန္မာ အစိုးရက ေမာ္ေတာ္ကား တင္သြင္းမႈဆိုင္ရာ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးခဲ့သည့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္းမွ စ၍ ယာဥ္ေက်ာပိတ္ဆို႔မႈ ျပႆနာက သိသိသာသာ မ်ားျပားလာခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံျခားမွ ဝင္ေရာက္လာသည့္ ကားအေရအတြက္ ျမင့္တက္လာသည့္ အတြက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္း လမ္းမ်ားသည္ တခါတရံ တြင္ လံုးဝ ပိတ္ဆို႔ ရပ္တန္႔ေနၿပီး လိုရာခရီးသို႔ေရာက္ရွိေရး အတြက္လည္း လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္အနည္းငယ္ကႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ လွ်င္ အခ်ိန္ ၂ ဆခန္႔ ပိုယူေနရသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ပိုၿပီး ဆိုးရြားမသြားေအာင္ လုပ္ရမည္ဟု Linda McDowell က ေျပာသည္။ အကယ္၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ေန ျပည္သူမ်ားႏွင့္ တာဝန္ရွိသူမ်ားက အင္အားေကာင္းသည့္ အမ်ားျပည္သူ ပို႔ေဆာင္ေရးစနစ္ ရွိၿပီး ကားအေရအတြက္ နည္းနည္းႏွင့္ အလုပ္ျဖစ္ေသာ ၿမိဳ႕ေတာ္တခုကို ဖန္တီးႏိုင္မည္ဆိုလွ်င္ ေအးခ်မ္းသာယာမႈႏွင့္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ နည္းပါး ျခင္း ကိုလည္း ရရွိႏိုင္ပါသည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ရန္ကုန္၌ ယာဥ္လိုင္းေပါင္း ရာႏွင့္ ခ်ီ၍ရွိေနၿပီး ခရီးသည္တင္ ဘတ္စ္ကား ၄၀၀၀ ခန္႔ ရွိေနသည္။ အမ်ားစုမွာ ေဟာင္းႏြမ္းအိုမင္းေနၿပီး အဆင့္ျမႇင့္ ျပင္ဆင္ရန္ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၎တို႔သည္ အသံုးဝင္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ျပည္သူမ်ား အလုပ္သြား၊ ေက်ာင္းသြားရန္အတြက္ အဆင္အေျပဆံုးေသာ နည္းလမ္းလည္းျဖစ္ေနသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲသို႔ သြားရန္၊ ေစ်းသြားရန္ႏွင့္ မိတ္ေဆြမ်ားထံ သြားေရာက္လည္ပတ္ရန္ အတြက္
\ဘတ္စ္ကား စီးျခင္းက သူ႔အတြက္ အေရးပါသည္ဟု Linda McDowell ကေျပာသည္။
“က်မ ဘတ္စ္ကားစီးတဲ့ အေၾကာင္း လူေတြကို အၿမဲေျပာျပပါတယ္။ သူတို႔ေတြ ဒါကိုလက္ခံလာဖို႔လဲ က်မ ႀကိဳးစားတယ္” ဟု သူကေျပာသည္။ သူ၏ ကေနဒါႏိုင္ငံသား မိတ္ေဆြတခ်ိဳ႕လည္း ထိုအက်င့္ရေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္ဟု လည္း ဆက္ေျပာ သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ခရီးလမ္းေၾကာင္းမ်ား ပိုမိုေဘးကင္းလံုၿခံဳေရးႏွင့္ ထိေရာက္မႈရွိေရး အတြက္ ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ ထင္ရွား ေသာ အားထုတ္လုပ္ကိုင္မႈမ်ား မရွိေသးသေရြ႕ အဆင္ေျပလာဖြယ္မရွိဟုလည္း ဆိုသည္။ Linda McDowell ကဲ့သို႔ေသာ ရန္ကုန္မွ ဘတ္စ္ကား ပံုမွန္စီးသည့္ ခရီးသည္ တဦးအတြက္ပင္လွ်င္ နားလည္ရန္ ႀကိဳးစားရသည္မ်ားရွိသည္။

“က်မရဲ႕ စိတ္စြမ္းအင္အတြက္ စမ္းသပ္ခ်က္တခုပါပဲ” ဟု Linda McDowell က ရန္ကုန္မွာ ဘတ္စ္ကား စစီးစဥ္က အေၾကာင္းမ်ားကို ျပန္ေျပာျပသည္။ ထိုစဥ္က သူမၾကာခဏ လမ္းေၾကာင္းမွားၿပီး စီးမိသည္။ ၿမိဳ႕ထဲက လမ္းေတြမွာ လမ္းေပ်ာက္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း မၾကာမီမွာပင္ ျမန္မာစကားလံုးတခ်ိဳ႕ကို မွတ္မိလာၿပီး ဘတ္စ္ကားတြင္ ျမန္မာဘာသာႏွင့္ေရးသား ထားသည့္ ယာဥ္လိုင္းနံပါတ္မ်ားကို သတိျပဳမိလာသည္။ သူ႔အတြက္ အားအင္ အျဖစ္ရဆံုးမွာ သူ႔ကို ေဖာ္ေရြစြာျဖင့္ လမ္းျပ ေပးမည့္ ခရီးသည္တဦး အၿမဲတမ္းရွိေနလိမ့္မည္ ဆိုသည့္အခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။

“သူတို႔ က်မကို ကူညီခ်င္ၾကပါလိမ့္မယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ က်မက ျမန္မာစကား အက်ိဳးအပဲ့ေတြနဲ႔ ခက္ခက္ခဲခဲ ႀကိဳးစားၿပီး ေျပာေနတာကို သူတို႔ေတြ႔တယ္ေလ။ အဆင္ေျပသြားလိမ့္မယ္။ က်မ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ၾကင္နာၿပီးေတာ့ ကူညီ တတ္တဲ့ သူေတြရွိေနတယ္လို႔ က်မခံစားရပါတယ္” ဟု Linda McDowell က ရယ္ေမာရင္းေျပာသည္။

ဧရာဝတီ အဂၤလိပ္ပိုင္း ဝက္ဘ္ဆုိက္တြင္ စန္းယမင္းေအာင္ႏွင့္ ဖီးလဇ္ေဆာ္လမြန္တို႔ ေရးသားထားေသာ On the Bus with Linda McDowell ကို ႏုိင္မင္းသြင္ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆုိသည္။