ေတာင္ယာ မီး႐ိႈ႕ျခင္းေၾကာင့္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ NASA ထုတ္ျပန္

ေတာင္ယာ မီးရိႈ႕မႈမ်ားႏွင့္ မီးခိုးျမဴမ်ား အံု႔ဆိုင္းေနသည့္ အေျခအေနကို မတ္လ ၂၁ ရက္ေန႔က ၿဂိဳလ္တုမွ ရိုက္ယူထားစဥ္ (ဓာတ္ပံု – NASA)

ျမန္မာႏုိင္ငံ အပါအ၀င္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယ ႏုိင္ငံ ထိစပ္သည့္ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနား ေဒသတေၾကာ၌ ယခုလအတြင္း ေတာင္ယာ မီး႐ိႈ႕မႈမ်ားႏွင့္ ယင္းေၾကာင့္ ထြက္ေပၚလာေသာ မီးခိုးျမဴမ်ား ဆက္လက္ ရွိေနခဲ့ေၾကာင္း အေမရိကန္ အမ်ိဳးသား အာကာသႏွင့္ ေလေၾကာင္းဦးစီးဌာန (NASA) က ထုတ္ျပန္ထားသည္။

အထူးသျဖင့္ ျမန္မာ၊ ထိုင္းႏွင့္ လာအို ႏုိင္ငံမ်ား၌ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ေတာင္ယာ မီး႐ိႈ႕မ်ားကို NASA က ၿပီးခဲ့သည့္ အပတ္အတြင္း ၿဂိဳဟ္တုက ႐ိုက္ယူထားေသာ ေကာင္းကင္ ဓာတ္ပုံႏွင့္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

NASA ၏ ဓာတ္ပုံတြင္ ထိုင္း၊ လာအို အပါအ၀င္ မီး႐ႈိ႕မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚသည့္ ေနရာကို ၿဂိဳလ္တု အာရံုခံစနစ္ျဖင့္ ဖမ္းယူၿပီး အနီေရာင္ျဖင့္ ျပထားရာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ၌ အနီေရာင္ အမွတ္အသားမ်ားစြာကို ေတြ႕ျမင္ရသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ ရွမ္းျပည္နယ္ အေရွ႕ပိုင္း တာခ်ီလိတ္ၿမိဳ႕ ေကာင္းကင္တြင္ မီးခိုးျမဴမ်ား ရွိေနေသာေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္ပိုင္းက ေလယာဥ္မ်ား ဆင္းတက္မႈ အခက္အခဲ ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

မီးခိုးျမဴမ်ား အံု႔ဆိုင္းေနသျဖင့္ မတ္ ၂၁ ရက္က တာခ်ီလိတ္ ေလယာဥ္ကြင္း ဆင္းတက္၍ မရသျဖင့္ ေခတၱပိတ္ထားရေၾကာင္း၊ ေလယာဥ္လိုင္းမ်ားႏွင့္ ခရီးသြား ဧည့္သည္မ်ားအတြက္ အခက္အခဲျဖစ္ခဲ့ရေၾကာင္း၊ Air Bagan ေလေၾကာင္းလိုင္း ခရီးစဥ္ကိုလည္း ဖ်က္လိုက္ရေၾကာင္း Sun Far ေလယာဥ္လက္မွတ္ အေရာင္းဌာနမွ အေရာင္းဝန္ထမ္း တဦးက ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

“ေလယာဥ္ ဆင္းတက္မႈ ျပႆနာက တရက္ပဲ ျဖစ္သြားတာ။ မိုးရြာလုိက္ေတာ့ ျမဴခိုးေတြရွင္းသြားၿပီ။ ဒီလိုလဆိုရင္ ျဖစ္ေနက်။ မႏွစ္ကဆုိရင္ ၅ ရက္ေလာက္ ေလယာဥ္ကြင္း ပိတ္လိုက္ရတယ္၊ ဧၿပီလဆိုရင္ ပိုဆုိးတယ္”ဟု အဆိုပါဝန္ထမ္းက ဆက္ေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေဖေဖာ္ဝါရီလမွ စတင္၍ မိုးမက်မီ ဧၿပီလအထိ ေတာင္ယာ မီး႐ိႈ႕မႈမ်ားရွိေၾကာင္း၊ မီး႐ိႈ႕ရာ၌ တခ်ိဳ႕ေဒသခံမ်ားက သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈ မရွိေစရန္ ျပဳလုပ္ေသာ္လည္း တခ်ိဳ႕မွာ အလြန္အကြ်ံ ႐ိႈ႕မႈမ်ား ျပဳလုပ္ၾကေၾကာင္း သိရသည္။

“ေတာင္ယာမီး႐ိႈ႕ေတာ့ မီးခုိးေတြကေန လူေတြရဲ႕က်န္းမာေရးေတြ ထိခိုက္မယ္၊ ကမၻာကလည္း ပူေႏြးလာမယ္၊ သြားေရးလာေရးမွာလည္း ခက္ခဲမယ္၊ မီးေတြ႐ိႈ႕တာမ်ားေတာ့ ေလယာဥ္ေတာင္ ပ်ံလုိ႔မရတဲ့အဆင့္ပါပဲ” ဟု EcoDev သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕၏ မန္ေနးဂ်င္း ဒါ႐ိုက္တာ ဦးဝင္းမ်ိဳးသူက ေျပာသည္။

ေတာင္ယာမီး႐ိႈ႕မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ မီးခို္းမ်ားႏွင့္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈသည္ တိရစာၦန္မ်ား အပါအ၀င္ လူအမ်ား၏ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားကို ပိုမိုထိခိုက္မႈရွိေၾကာင္း NASA ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္လည္း ပါရွိသည္။

ထို ေတာင္ယာ မီး႐ိႈ႕မႈမ်ားသည္ ရွမ္းျပည္နယ္၊ ပဲခူး႐ိုးမ၊ ခ်င္းျပည္နယ္တို႔တြင္ အမ်ားဆုံး ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ေတာင္ယာ ေတာမီး႐ိႈ႕မႈသည္ အလြန္မ်ားလာေၾကာင္း၊ ေဆာင္းတြင္းရာသီ ျမဴဆုိင္းသည့္ အခ်ိန္မဟုတ္ဘဲ မီးခုိးျဖဴမ်ား ျဖစ္ေပၚေသာေၾကာင့္ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံတကာ တုိင္းတာခ်က္အရ မီးေလာင္မႈ ၂ ေသာင္းအနက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ မီးေလာင္မႈမွာ ၁ ေသာင္းခန္႔ ရွိေၾကာင္း၊ ထုိမီးေလာင္မႈ တခ်ိဳ႕တြင္ ေရႊ႕ေျပာင္း ေတာင္ယာမ်ားလည္း ပါဝင္ေၾကာင္း ဦးဝင္းမ်ိဳးသူက ဧရာဝတီ သို႔ ေျပာသည္။

ေတာင္ယာ ေတာမီး႐ိႈ႕ျခင္းေၾကာင့္ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈမ်ား၊ ကမၻာႀကီး ပူးေႏြးလာျခင္းႏွင့္ ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္မႈမ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ေၾကာင္း မိုးေလဝသႏွင့္ ဇလေဗဒ ပညာရွင္ ဦးထြန္းလြင္ကလည္း ေျပာသည္။

“ဒီလက ေတာမီးေတြ႐ိႈ႕ ေတာင္ယာေတြ စလုပ္ၾကၿပီ။ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံမွာ ျပည္ပႏိုင္ငံလို စာရင္းဇယားေတြ မရွိဘူး။ ဒီႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ခန္႔မွန္းေျခ မီးေလာင္မႈ အားလံုး ၂ ေထာင္ေက်ာ္ ရွိတယ္။ ေတာမီး႐ိႈ႕တဲ့ ကိစၥကလည္း အစိုးရအေနနဲ႔ ဥပေဒ ျပဌာန္းရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္” ဟု ဦးထြန္းလြင္က ေျပာဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ တုိင္းရင္းသား ေဒသမ်ားတြင္ ႏွစ္စဥ္ ယခုလပိုင္းမွ စတင္၍ ေတာင္ယာစိုက္ပ်ိဳးရန္အတြက္ ေတာမီး႐ိႈ႕သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာရွိၿပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ဆိုးရြားစြာ ပ်က္စီးမႈ မရွိခဲ့ေၾကာင္း သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ လႈပ္ရွားသူ မအားနန္းက ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

“ေတာင္ေပၚေဒသမွာ ေတာင္ယာလုပ္ငန္းနဲ႔ လုပ္ကိုင္လာတာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ သိပ္မထိခိုက္ဘူး။ ေျမဆီလႊာေတြ ပ်က္ေအာင္ မလုပ္ဘူး၊ တႏွစ္တခါ ေနရာေျပာင္း စုိက္ၾကတယ္၊ မီး႐ိႈ႕တဲ့ ကိစၥကေတာ့ အရမ္းမဆိုးရြားဘူး၊ နည္းစနစ္နဲ႔ လုပ္ၾကလုိ႔ေလ” ဟု မအားနန္းက ေျပာသည္။

စီမံကိန္းမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ေတာမီး႐ိႈ႕ ေတာင္ယာ လုပ္ျခင္းထက္ ပိုၿပီး သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မႈရွိသည္ ဟုလည္း ၎က ဆိုသည္။

ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ ေနထိုင္သည့္ ေဒသခံ ကိုႏိုင္ဒင္းကမူ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း ေတာင္ယာ ကိုမီး႐ိႈ႕စိုက္ပ်ိဳးမႈေၾကာင့္ ေတာေကာင္မ်ား ရွားပါးမႈျဖစ္လာေၾကာင္း၊ သစ္ပင္မ်ား ျပဳန္းတီးလာသျဖင့္ ေျမဆီလႊာမ်ားပ်က္စီးကာ ေျမၿပိဳမႈမ်ားလည္း ျဖစ္လာေၾကာင္း ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

“ေတာမီး႐ိႈ႕ေတာ့ မီးခိုးေတြမႊန္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ ေတာင္သူေတြက ေတာင္ယာေတြ အတြက္ ႐ိႈ႕ၾကတာ၊ ဒီက ေတာင္သူေတြက ေတာင္ယာ စိုက္ဖို႔ ႏွစ္ႏွစ္တခါ ေရႊ႕ေျပာင္း စုိက္ၾကတယ္” ဟုလည္း ကိုႏုိင္ဒင္းက ဆိုသည္။

ေတာင္ယာ ေတာမီး႐ိႈ႕မႈမ်ားသည္ ရွမ္းျပည္နယ္ နယ္စပ္တြင္ ျပဳလုပ္ပါက ထုိင္းႏုိင္ငံဘက္အထိ ထိခိုက္မႈ ရွိၿပီး ထိုင္းႏုိင္ငံဘက္၌ ျဖစ္ပြားပါက ျမန္မာဘက္ကို ထိခိုက္မႈမ်ားလည္း ရိွသည္။

ထိုင္းႏုိင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕ ေကာင္းကင္တြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ တပတ္အတြင္းမွ စတင္၍ မီးခိုးမႈန္မ်ား ရွိေနေသာေၾကာင့္ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈသည္ က်န္းမာေရး ထိခိုက္ႏုိင္သည့္ အဆင့္အထိျဖစ္ေပၚေနေၾကာင္း Chiangmai City News သတင္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ထိုေလထု ညစ္ညမ္းမႈေၾကာင့္ ေလယာဥ္ အတက္အဆင္း ခက္ခဲေၾကာင္း၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ခရီးသြား လုပ္ငန္းမ်ားကို ထိခိုက္မႈမ်ား ရွိေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ားက မီးခိုးမႈန္မ်ား ကင္စင္ၿပီး ေလေကာင္း ေလသန္႔မ်ား ျပန္လည္ ရရွိလာရန္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေၾကာင္းလည္း သတင္းတြင္ ပါရွိသည္။

ယခု ရက္ပိုင္းအတြင္း ရွမ္းျပည္နယ္ႏွင့္ ထိစပ္လ်က္ရွိ ထိုင္းႏိုင္ငံ ခ်င္းမုိင္ၿမိဳ႕တြင္ ေတာင္ယာ ေတာမီးမ်ား႐ိႈ႕မႈမ်ားေၾကာင့္ မီးခုိးျမဴမ်ားအံု႔ဆိုင္းၿပီး ေနေရာင္ပင္ မျမင္ရသည့္ အဆင့္ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေဒသခံ တဦးကလည္း ေျပာသည္။

“ဒီေန႔ေတာ့ ၈၀ ရာႏႈန္းေလာက္ ျပန္ျမင္ရတယ္” ဟု ၎က ဆုိသည္။

၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြင္းက ထိုင္းႏုိင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕ အပါအ၀င္ ခ႐ိုင္ ၁၉ ခုတြင္ ေတာမီး႐ႈိ႕မႈမ်ားမွ ျဖစ္ေပၚလာေသာ မီးခိုးမႈန္မ်ားေၾကာင့္ ေကာင္းကင္၌ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ ဆိုးရြားစြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ထိုေလထု ညစ္ညမ္းမႈေၾကာင့္ လူအမ်ား က်န္းမာေရး ထိခိုက္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့၍ အေရးေပၚ ကယ္ဆယ္ေရး ဌာနမ်ားပင္ စီစဥ္ထားခဲ့ရသည္။

http://burma.irrawaddy.org/news/2014/03/24/56640.html